Skip to main content

KUTAA 7ƒƒαα SEENAA RASUULAA IRRAA. ●KUTAA 7ƒƒαα

 7ƒƒαα SEENAA RASUULAA IRRAA.

●KUTAA 7ƒƒαα 
Duula Uhud irraa hanga duula Banii Nadiir

 

*

Baatii Shawwaal, Amata Hijiraa 3ffaa keeysa Duulli Uhud
beekkamtuun godhamte.
Duulli Uhud irra ulfaattuu duuloota Rasuulli Sallallaahu aleeyhi
wasallam gaggeeysee irraa lakkaawamti.
***
Duula Uhud keeysatti Ilkeen Rasuulaa sallallaahu aleeyhi wasallam
ni caphsamte, kooffiyyaan Sibilaa mataa Isaa irratti caphxee mataa
isaa urte. Balaan gaafa san akkaan jabaatte.
***
Duulli Uhud Sahaabootaaf qormaata guddaa turte. Nabiyyii
Sallallaahu aleeyhi wasallam akkamitti akka ittisan Rabbi Isaan
mokkore, Sahaaboonnis haala gaariin qormaata san dabran.
***
Duula Uhud irratti Sahaaboota 70 kan Shahiidummaan kufan
Rabbi hunda Isaanii irraa haa jaalatu. Hamza bin Abdu Al-
Muxxalib Adeerri Rasuulaa Sallallaahu aleeyhi wasallam gaafa
Uhud wareegamee Shahiidee tahe.
***
Duula Uhud irratti Jaalalli Sahaaboonni Rasuulaaf Sallallaahu
aleeyhi wasallam qaban dhugaan ifee mullate. 
Sahaaboonni akka Rasuula Sallallaahu aleeyhi wasallam balaan hin
tuyneef Lubbuu Isaanii dabarsanii kennan.
***
Duula Uhud irratti Rabbiin warra dhugaan amanee fii
Munaafiqoota addaan baase. Guddichi Munaafiqootaa Abdullaah
bin Ubayyi bin Saluul gaafa San saaxilame.
***
Duula Uhud irratti Abuu Dujaanaa Sahaabaan Rasuulaa Sallallaahu
aleeyhi wasallam Seeyfi Rasuulaa sallallaahu aleeyhi wasallam haqa
isiin qabdu nin guuta jechuun fudhate. Malaaykaan gaafa san gadi
buute. Hanzalaa bin Aamir gaafa san Malaaykaatu dhiqe.

 

Hanzalaa bin Aamir jeeynoota gaafa lola Uhud wareegaman kheeysaa tokko.
Kitaaboota siiraa kheeysatti “Ghasiil Al-Malaa’ikaa” Khan Malaaykaan irraa dhiiyxe
jechuun beekkama. Rasuulli Sallallaahu Aleeyhi Wasallam: “Waahila kheeysanhime. Sahaaboonni Jaartii Isaa waa’ee sanirraa gaafatan, Jaartiin Hanzalaa akki
jette: “Hanzalaan yaamicha Jihaadaa dhageenyaan osoo Janaabdaa ifirraa hin
dhiqatin manaa bahe.”
Rasuulli sallallaahu aleeyhi wasallam: “Saniifi, Malaaykaan qaama irraa dhiiyxe”
je’e.Duula Uhud irratti Rabbiin Ergamaa Isaa sallallahu aleeyhi
wasallam du’aan akka Isaan jidduu fuudhuu dandahu Sahaaboota
barsiise.
***
Duula Uhud irraa Rasuulli sallallaahu aleeyhi wasallam gama
Madiinaa deebi’e. Dubartoonni Muslimoota wareegamaniif akka
malee booyan. Rasuulli sallallaahu Aleeyhi wasallam nama du’eef
iyyuu fii booyichaan daangaa dabruu irraa gaafa san dhorgeJaalala addaa! Tan Gaafa Uhud Mullatterraa:
Intalti Gosa diinaar takka dubartoota Madiinaa wajjiin warra duula Uhud irraa galaa
jiran qeebaluuf baate. Jaarsi Isii, Obboleeysaa fii Abbaan Isii Uhuditti wareegamanii
jiran. Jaarsii kee, Obboleeysa keetii fii Abbaan kee wareegaman jechuun itti himan.
Isiin: “Rasuulli Rabbii Sallallaahu aleeyhi wasallam maal tahe?” jettee gaafatti.
“Yaa Haadha Abaluu, inni nagaya qaba, Alhamdulillaah.” ja’aniin.
“Mee na agarsiisaa hangan Isa argutti.” Jetti.
Bakka Rasuulli Sallallaahu Aleeyhi wasallam jiru itti akeekan, hoggaa Isa agarte:
“Musiibaa hundi si boodaan laaftuudha.” Jette.Duulli Uhud barnoota fii gorsa guddaa qabdi. Ibnu Al-Qayyim
kitaaba Isaa Zaad Al-Mi’aad keeysatti barnootaa fii gorsa isii
keeysatti argamu haala bareedaan ibsee jira.
***
Muharram bara Hijirii 4ffaa keeysa Rasuulli sallallaahu aleeyhi
wasallam Abuu Salamaa waraana 150 waliin hogganaa godhe erge.
Sababaan ergamaniif Xuleeyhaa bin Khuweeylid nama ja’amuutuMadiinaa irratti lola banuuf waraana walitti qabataa ture.
***
Abuu Salamaan waraana Isaa 150 wajjiin bakka jarri Xulheeyhaa itti
walitti qabaman hoggaa dhaqan, Ormi sodaatee addaan faca’e.
Abuu Salamaan nagayaan Madiinatti deebi’e. Madiinatti akkuma
deebi’een Madaan gaafa Uhud Madaawe itti hammaattee du’e.
***
Rasuulli sallallaahu aleeyhi wasallam Abuu Salamaaf Rabbi kadhate:
“Yaa Allaah! Abuu Salamaa Araaramiif, Sadarkaa Isaa ol fuudhi,
Maatii Isaa kheeysatti bakka buusiif, nuu fii Isaafillee araarami Yaa
Rabbii Aalamaa.” Je’e.
***
Ji’a Muharram, amata Hijrii 4ffaa Rasuulli sallallaahu aleeyhi
wasallam Abdullaahi bin Uneeys akka Khaalid bin Sufiyaan Al-
Huzalii ajjeesuuf Isa erge. Khaalid bin Sufiyaan Al-Huzaliin
Madiinaa irratti lola banuuf namoota hedduu walitti qabataa ture.
***
Abdullaahi bin Uneeys Rabbi Isaaf mijjeeysee Khaalid bin Sufiyaan
Al-Huzalii ajjeese. Inni duunaan tuutti inni Madiinaa irratti lola
banuuf walitti qabataa ture addaan facaate.
***
Hoggaa Abdullaahi bin Uneeys Madiinaatti deebi’u Rasuulli
sallallaahu aleeyhi wasallam haalaan gammade. Rasuulli Sallallaahu
Aleeyhi wasallam: “Milkaawe fuulli” Abdullaahi bin Uneeysiin je’e.
***
Eegas Rasuulli sallallaahu aleeyhi wasallam Abdullaahi bin
Uneeysiif Ulee takka kenneefii akkana ja’een:
“Tuni anaa fii si jidduutti guyyaa qiyaamaa mallattoodha.”
Abdullaahi bin Uneeysi gaafa du’e Uleen sun Isaa wajjiin
awwaalamte.
***
Ji’a Safar, Amata Hijirii 4ffaa keeysa Ergamtuun waraanaa
“Sariyyatu Ar-Rajiihi” ja’amuun beekkamtu ergamte. Gaafa san
Sahaaboonni 10 ni ajjeefaman. Banii Lihyaan Isaan gantee ajjeefte.
Rasuulli sallallaahu aleeyhi wasallam balaa Sahaaboota irra gahesaniin gadda guddaattu itti dhagayameErgamtuun waraanaa nama 10 qofa qabdu sun wanni ergamteef, akka oduu
Mushrikootaa funaantuufi. Osoo karaa deeman Makkaa fii Madiinaa jiddutti gosti
Lihyaan marsite. Harka kennuu didanii namni 7 ajjeefaman. Sadeen hafan qabanii
2 Qureeyshiif akka haloo irraa bahataniif gurguran. Lamaan gurguraman: Khubeeyb
bin Adiyyi fii Zeeyd bin Ad-Dasinnaa-ti. Abdullaahi bin Xaariq sadeenirraa
Mushrikoota jala deemuu didee ajjeefame. Qureeyshiin Khubeeybii fii Zeeyd gosa
Lihyaan irraa bittee ajjeefte.Ji’a Safar, bara Hijiraa 4ffaa keeysa Balaan biraa tan “Bi’iri
Ma’uunaa” ja’amtu Sahaaboota tuyxe, Ergamtuun waraanaa sun
warra haalaan Qur’aana qara’uu (Sariyyatu Al-Qurraa’i) jechuun
beekkamti. Sahaaboonni Rasuulaa Sallallaahu aleeyhi wasallam 70
kan Qur’aana qara’uun beekkaman bakkatti gaafa san ajjeefaman.
Gosa Ra’iil fii Zakwaantu shira ganiinsaa Irratti dalage.
***
Balaan gaafa “Bi’iri Ma’uunaa” argamte sun irra guddoo Musiibaa
Muslimoota qunnamteeti. Saniif jecha Rasuulli Sallallaahu Aleeyhi
wasallam Gosoota Sahaabaa ganiinsaan fixxe sanirratti baatii
guutuu Qunuuta godhe (Salaata keeysatti Rak’aa dhumaa hoggaa
jilbarraa ol deebi’e Rabbi kadhate).
***

 


Labels:

Comments

Post a Comment

Jazaakumullaahu keeyran

Popular posts from this blog

KUTAA JALQABAA SEENAA RASUULAA IRRAA. ● KUTAA 1FFAA. Dhalootarraa hanga Nabiyyummaa. Abdullaahi bin Abdu Al-Muxxalib Aaminaa bint Wahab fuudhe. Aaminaan Abdullahi irraa Ulfooyte. Aminaan ulfa Isii osoo hin dahin Abdullaahi du’e. *** Abdullahi bin Abdu Al-Muxxalib ilma Isaa garaa haadhaa jiruuf wanni dhiisee du’e: Gaala 5, Re’ee muraasa, gabrittii Habashaa maqaan Isii Barakaa ja’amtu, Isiin Ummu Eymani. ***Guyyaa Isniinaa 12, Rabi’ul Awwal bara Arbaa Aaminaan ilma Isii Adunyaaf ifaa fii Rahmata tahe Nabiyyii Sallallaahu aleeyhi Wasallaam deeyse. *** Dhalatee guyyaa 7ffaa hoggaa gahu Akaakoon Isaa Abdu Al- Muxxalib Absumaa irraa godhe (Isa kitaaane), Maqaadhas Muhammad jechuun Isa moggaase Sallallaahu Aleeyhi Wasallam. *** Haati Isaa Aaminaan guyyaa 3 Isa hoosiste, egas Suweeybaa gabrittii adeera isaa tan Abuu Lahabtu Isa hoosise. *** Suweeybaan Isa Sallallaahu Aleeyhi wasallam dura Hamza bin Abdulmuxxalib, Abuu Salamaa bin Abdu Al-Asad hoosiiste turte. *** ...
1 comment
Bal'inaan

Seenaa rasuulaa kutaa 15

  SEENAA RASUULAA KUTAA 15FFAA AMATA HIJRII 9FFAA IRRAA HANGA Duula TABUUK. Amata Hijrii 9ffaa Amatni Hijiraa 9ffaan ni dhufe. Warri Siiraa amata saniin amata Kheeysummaa (Aamu Al-Wufuud) ja’aniin. Nabiyyiin sallallaahu aleeyhi wasallam amata 9ffaa Hijirii guutuu Isaa Madiinaa taa’ee Kheeysummaa itti dhuftu qeebalaati ture. *** Kheeysummulleen –Jiilli Damiinoota Gosa adda addaa- Islaamummaa Isaanii labsuuf Madiinaa dhufan 60 oli, Barri Hijrii 9ffaan Jiila kheeysummaatiin guuttamaa ture. *** Amata 9ffaa hijiraa kheeysa Jiilli Kheeysummoota Madiinaa dhufan kheeysaa: 1- Gosa Baahilaa 2- Gosa Banii Tamiim 3- Gosa Banii Asad 4- Gosa Bajiilaa fii Ah’mas fii gosoota biraa hedduutu dhufe. *** Ji’a Rajab, bara Hijirii 9ffaa kheeysa Najjaashii As’hamaa mootichi Habashaa du’e. Rasuulli sallallaahu aleeyhi wasallam Salaat Al- Ghaa’ib (salaata nama fagootti du’ee) irratti salaate. *** Jaabir bin Abdullaahi akki ja’u: Rasuulli sallallaahu aleeyhi wasallam “Arra nama Saaliha (Gaariitu) du’e, ka’a...
Post a Comment
Bal'inaan
KUTAA 13 ƒƒαα SEENAA RASUULAA IRRAA. ●KUTAA 13 ƒƒαα  Duula Fat’hii Makkaa  Fathii Makkaa. Baatii Ramadaanaa, Amata Hijirii 8ffaa kheeysa Fat’hiin Makkaa, Injifannoon Islaamaa guddoon argamte. Rabbiin Injifannoo saniin Amantii Isaatii fii Rasuula Isaa sallallaahu aleeyhi wasallam ol fuudhe. *** Sababaan duulli “Ghazwatu Fat’hi Makkaa” (Injifannoo Makkaa) argamteef: Banii Bakrii fii Qureeyshiin wal tahanii gosa Khuzaa’aatan Sulhii Hudeeybiyyaa irratti Rasuula sallallaahi wasallam wajjiin tahuuf wa’ada seente gananii nama 20 irraa ajjeesan.69 *** Amr bin Saalim Al-Khuzaa’ii Rasuula sallallaahu aleeyhi wasallam bira Madiinaa dhufe. Rasuula Sallallaahu Aleeyhi Wasallam Osuma Masjida kheeysa taa’aa jiru itti ol seenee gubbaa dhaabbate. Ajjeechaa dagutti Qureeyshii fii Banii Bakri Isaan irratti raawwatte itti hime. *** Rasuulli sallallaahu aleeyhi wasallam: “Yaa Amr bin Saalim Tumsamte (siifin tumsa)” je’een. Eegasi Makkaa irraa gosti Khuzaa’aa Maanguddoo gama Rasuulaa sallallaahu al...
Post a Comment
Bal'inaan