KUTAA 13 ƒƒαα SEENAA RASUULAA IRRAA.
●KUTAA 13 ƒƒαα
Duula Fat’hii Makkaa
Fathii Makkaa.
Baatii Ramadaanaa, Amata Hijirii 8ffaa kheeysa Fat’hiin Makkaa,
Injifannoon Islaamaa guddoon argamte. Rabbiin Injifannoo saniin
Amantii Isaatii fii Rasuula Isaa sallallaahu aleeyhi wasallam ol
fuudhe.
***
Sababaan duulli “Ghazwatu Fat’hi Makkaa” (Injifannoo Makkaa)
argamteef: Banii Bakrii fii Qureeyshiin wal tahanii gosa Khuzaa’aatan Sulhii Hudeeybiyyaa irratti Rasuula sallallaahi wasallam wajjiin
tahuuf wa’ada seente gananii nama 20 irraa ajjeesan.69
***
Amr bin Saalim Al-Khuzaa’ii Rasuula sallallaahu aleeyhi wasallam
bira Madiinaa dhufe. Rasuula Sallallaahu Aleeyhi Wasallam Osuma
Masjida kheeysa taa’aa jiru itti ol seenee gubbaa dhaabbate.
Ajjeechaa dagutti Qureeyshii fii Banii Bakri Isaan irratti raawwatte
itti hime.
***
Rasuulli sallallaahu aleeyhi wasallam: “Yaa Amr bin Saalim
Tumsamte (siifin tumsa)” je’een.
Eegasi Makkaa irraa gosti Khuzaa’aa Maanguddoo gama Rasuulaa
sallallaahu aleeyhi wasallam ergan, waan argame hunda adda
babaasanii itti himatan.
***
Qureeyshiin dagachiisanii gosa Khuzaa’aa irraa ajjeesuun Sulhii
Hudeeybiyaa diiguu akka tahe waan hubatteef, ni sheenooyte.
Saniif jecha Abuu Sufiyaan akka walii galtee haaroomsuuf gama
Rasuulaa sallallaahu aleeyhi wasallam ergan. Abuu Sufiyaan
Madiinaa dhaqee osoo hin milkaayin Makkaatti deebi’e.
69 . Gosti Banii Bakri fii Gosti Khuzaa’aa gaafa Jaahiliyyaa wal lolanii walirraa ajjeesa
turan. Hoggaa Sulhiin Hudeeybiyyaa argamte gosti Khuzaa’aa Wa’adaa fii Beellama
Rasuulaa sallallaahu Aleeyhi wasallam jala seenan. Gosti Banii bakri ammoo
Qureeyshii wajjiin taate. Qaphxii walii galtee Sulhii Hudeeybiyyaa irratti Gosti feete
Qureeyshii jala yoo seente, wa’ada Qureeyshiin qabdu qabdi, akkasuma gosti
Nabiyyii Sallallaahu Aleeyhi Wasallam wajjiin tahuu filattes waanuma Isaan qaban
wajji qabdi.
Duuba Gosti Banii Bakrii Halkan tokko haaloo gaafa Jaahiliyyaa Khuzaa’aa irraa
qaban baafachuuf Khuza’aa quba hin qabne Marsanii nama 20 irraa ajjeesan. Gariin
Osoo Salaatu, kaan osoo rafu dafxaatti daganii fixan.
Gosti Khuzaa’aa balaa isaan tuyxeef Iyyannoo gama Rasuulaa sallallaahu aleeyhi
wasallam galfatan. Sababaa saniif duulli Fath Makkaa argamtu dandeeyse.
Lu’lu’u Al-Maknuun: 4/6Rasuulli sallallaahu aleeyhi wasallam Injifannoo Guddoof qophii
jalqabe. Rasuulli sallallaahu Aleeyhi wasallam: “Yaa Rabbi
Basaastuu nurraa qabi, Oduu (teenya) Qureeyshii irraa qabi.”
Jechuun Rabbi kadhate.
***
Rasuulli sallallaahu aleeyhi wasallam Sahaaboota Isaa duulaaf
qophii akka godhan ajaje, gosoota Baadiyyaa tan Islaamooyte
hunda akka qophaawanii duulaaf bahan itti ergeRasuulli Sallallaahu Aleeyhi Wasallam ifiif Qophaawuu fii Sahaabootaan
qophaawaa jechuu malee, Eeysatti akka duulu hin beeysisne.Rasuulaaf salallaahu aleeyhi wasallam nama kuma 10 tahuutu walitti
qabameef, Sun Irra guddaa Waraanaa kan eega Nabiyyummaatii
walitti qabame. Madiinaa irraa Rasuulli sallallaahu aleeyhi wasallam
Ramadaana 10, bara Hijirii 8ffaa bahe.
***
Rasuulli sallallaahu aleeyhi wasallam osoo gama Makkaah deemaa
jiru ilma Adeera Isaa Abuu Sufiyaan bin Al-Haaris fii Ilmi adaadaa
Isaa Abdullaahi bin Abii Umayyaa bin Al-Mughiiraa qunname,
lamaanu Islaamummaa qeebalanii gama Madiinaa Hijraaf deemaa
turan.
***
Rasuulli sallallaahu aleeyhi wasallam Soomana osoo afaanii qabuu
deemsa Isaa gama Makkaa itti fufe, namni Isa wajji jirus Soomana
qaban. Rasuulli sallallaahu aleeyhi wasallam jabeenya dheebuutirraa
bishaan mataa fii fuula Isaa irratti dhangalaase.
***
Rasuulli salallaahu aleeyhi wasallam bakka Al-Kadiid ja’amtu tan
Usfaani fii Qudeeyd jidduu jirtu hoggaa gahe, Sahaabootaan akkana
je’e: “Dhugumatti Adawwii teeysanitti dhihaattanii jirtan soomana
hiikuutu (furuutu) isiiniif irra jabeenya (taha).”
***
Rasuulli sallallaahu aleeyhi wasallam soomana ni hiike, Ilmaannamaatis Isaa wajjiin hiikan. Eegasii Rasuulli sallallaahu aleeyhi
wasallam akka namni Isa arguuf weelkaa bishaanii fudhatee bishaan
irraa dhuge.
***
Rasuulli sallallaahu aleeyhi wasallam Al-Juhfaa bakka ja’amtu
hoggaa gahe, Adeera Isaa Abbaas bin Abdul Muxxalib Hijiraa gama
Madiinaa kan deemaa jiru wal qunnaman. Rasuulli sallallaahu
aleeyhi wasallam Abbaas bin Abdu Al-Muxxalib Islaamawuun
hedduu gammade.
***
Abbaas bin Abdu Al-Muxxalib Rabbi irraa haa jaalatuu, waraanni
Muslimootaa gama Makkaa deemaa akka jiru hin beeyne. Inni nama
booddee/xumura gama Madiinaatti hijiraa godhuuf deemaa ture.
Duula “Ghazwatu Fat’h Makkaa” boodaan Hijiraan ni dhaabbatte.
***
Rasuulli sallallaahu aleeyhi wasallam: “Fathii Makkaa boodaan
Hijraan hin jirtu.” Je’e.
Hijiraan Hadiisni hin jirtu je’een, Hijiraa Makkaa irraa gama
Madiinaa godhamaa turte itti baana.
***
Ammoo Hadiisni Rasuulli Sallallaahu Aleeyhi Wasallam Abbaasiin:
“Yaa Adeeroo! gammadi, ati nama xumura Hijiraaf baheeti,
Akkuma ani booddee Nabiyyootaa tahetti.” Jedhu Imaamu
Ahmadtu sanada haalaan da’iifaatiin odeeyse.
Rasuula sallallaahu aleeyhi wasallam irraa hadiisni kuni hin sabanne.
***
Rasuulli sallallaahu aleeyhi wasallam deemsa Isaa gama Makkaa itti
fufe, Yeroo Ishaa’ii hoggaa bakka Az-Zahraan ja’amtu gahe,
Sahaaboota Isaa Ibidda qabsiisutti ajaje, Isaanis Ibidda qabsiisan.
***
Rabbiin ol tahe Qureeyshii ija qabe, Oduun Rasuulaa sallallaahu
aleeyhi wasallam guutumatti Isaanirraa cufamte. Rasuulli sallallaahu
aleeyhi wasallam ajjeechaa Isaan gosa Khuzaa’aa irraatti hojjataniif
maal akka dalagu hin beekan. Oduu Isaatis quba hin qaban.Abuu Sufiyaan, Hakiim bin Hizaam fii Budeeyl bin Warqaa’i wajjiin
oduu barbaada Makkaa irraa bahan.
***
Hoggaa Marra Az-Zaahraan gahan, Ibidda akka malee hedduu tan
qabsiifamte fagoodhaa arganii rifatan. Ibiddi Isaan argan Ibidda
waraana Muslimootaa kan lakkoofsi Isaa kuma 10ti.
***
Yeroo san Abbaas bin Abdu Al-Muxxalib Rabbi irraa haa jaalatuu,
nama tokkollee taatu yoon argadhee jechuun barbaadutti seene.
Nama Qureeyshiitti dhaqee dhimma Nabiyyii sallallaahu aleeyhi
wasallam itti himuun Isaan dinniinu barbaada. Waraanni itti dhufaa
jiru kan humna Isaaniiti olii waan taheef akka harka kennanii nagaya
bahan dhaamsa dabarsuuf nama barbaadaa jira.
***
Tanuma Jiddu Abbaas Abuu Sufiyaan Damiinticha Makkaa arge,
Isa waliin Hakiim bin Hizaam fii Budeeyl bin Warqaa’i jira. Abbaas
Abuu Sufiyaan harka akka kennuu fii Qureeyshiin akka hin lolle
amansiise.
***
Abuu Sufiyaan hoggaa guddina Waraana Nabiyyii sallallaahu
aleeyhi wasallam kuma 10 tahuu beekhe, Akka dandeeytii Nabiyyiin
Sallallaahu Aleeyhi Wasallam loluu hin qabne hubate, Akkasitti
harka kennuuf walii gale.
***
Abbaas, Abuu Sufiyaan fuudhee gama Nabiyyii sallallaahu aleeyhi
wasallam fideen. Makkaa nagayaan dabarsee akka kennu itti hime.
Abuu Sufiyaan hoggaa Nabiyyii sallallaahu aleeyhi wasallam irratti
ol seene, Nabiyyiin Sallallaahu Aleeyhi Wasallam Islaamummaatti
Isa yaame, ni Islaamawe.
***
Eegas Nabiyyiin Sallallaahu aleeyhi wasallam Abuu Sufiyaaniin
akkana je’een: “Namni mana Abuu Sufiyaan seene nagaya bahe,
namni Masjida seene nagaya bahe, Namni hulaa Isaa ifirratti cufate
nagaya bahe.”Abuu Sufiyaan gama Makkaah deebi’ee warra Makkaatiin wal gahe,
Oduu Nabiyyii sallallaahu aleeyhi wasallam itti hime, akka Isaan
loluuf dandeeytii hin qabne hubachiise, akkasuma namni mana
Isaatii bahe tokkolleen akka nagaya hin baane Isaan akeekkachiise.
***
Rasuulli sallallaahu aleeyhi wasallam waraana Isaa gama Makkaa
akka sosso’an ajaje, ammas Sahaabootaan: “Nama Isiniin lole malee
hin lolinaan, Dubartootaa fii daa’immannis hin ajjeesinaa.” Je’een.
***
Rasuulli sallallaahu aleeyhi wasallam Makkaah gama gubbaa Isiitiin
bakka Kadaa’i ja’amtuun gadi seene, waraana Isaa “Katiibat Al-
Khadraa’i” (Birgeedii magariisa) wajjiin Makkaa seene. Guyyaan
suni Jum’aa baatii Ramadaana 19, amata Hijiraa 8ffaa dha. Guyyaan
sun guyyaa hin irraanfatamne.
***
Rasuulli sallallaahu aleeyhi wasallam Hoggaa Makkaa seenu Gaala
Isaa Al-Qaswaa’i yaabbateeti deemaa ture. Rasuulli Sallallaahu
Aleeyhi Wasallam Rabbii Isaa kan Injifannoo guddoo san isaa
kenneef, gad if qabaa haala taheen Makkaah seene.
***
Rasuulli sallallaahu aleeyhi wasallam Gaala Isaatirraa sagalee ol
fuudhee suuraa Al-Fat’hii qara’a ture. Warri Makkaa ammoo mana
Isaanii kheeysaa waan argame dinqisiisfataa dawwataa turan.
***
Bakka Kheeyf ja’amtutti daasni akka Isaaf dhaabbamutu Rasuulli
sallallaahu aleeyhi wasallam ajaje, daasni bakka Inni ajajetti
dhaabbatteef. Rasuulli sallallaahu aleeyhi wasallam achi kheeysa
qubate.
Ummu Haani’i hayyama gaafattee Rasuula sallallaahu aleeyhi
wasallam irratti ol seente. Rasuulli Sallallaahu aleeyhi wasallam:
“Baga dhufte Ummu Haani’i” jechuun Isii qeebale.
***
Ummu Haani’i akki jette Rasuulaan sallallaahu aleyhi wasallam:
“Yaa Rasuula Rabbii! abalu fii abaluuf anaatu magantaa seeneefii
nagaya godhe” nama lama kana fira Isii maqaa dhooytee itti himte.Rasuulli sallallaahu aleeyhi wasallam: “Yaa Ummu Haani’i nama ati
nagaya akka argatu magantaa seenteef nagaya goone.” Je’een.
***
Eeganaa Rasuulli sallallaahu aleeyhi wasallam gama Masjida Al-
Haraam qajeele. Muhaajiraa fii Ansaaroonni duraa fii duubaan Isa
marsanii “LAA ILAAHA ILLALLAAH” “ALLAAHU AKBAR”
jechaa deeman.
***
Rasuulli sallallaahu aleeyhi wasallam Hajaru Al-Aswad ulee
misraaxaa tan harkaa qabuun tuqate, eegasii Ka’abaan taraa torba
naannawe, Moggaa Ka’abaa taaboota 360 ture.
***
Rasuulli sallallaahu aleeyhi wasallam hoggaa taaboota sanirraa takka
bira gahe ulee misraaxaa harkaa qabuun diraa aayaata tana qara’a:
Al-Isra' 17:81
“Ja’i haqni dhufe, dharri dhabame, dharri dhabamaadha tahe.”
***
Rasuulli sallallaahu aleeyhi wasallam aayaata san qara’aa taaboota
hoggaa harka itti laatee fii itti akeeke taabootni kukkkufuutti seente.
***
Hoggaa taabootni tokko lafatti jige Sahaaboonni lafatti dhukkee
godhan. Hanga taabootni 360 naannoo Ka’abaa marsite hundi
dhumututti caccaphsan.
***
Eegasii Rasuulli sallallaahu aleeyhi wasallam tiiysaa Ka’aabaa
“Haajibu Al-Ka’aab” kan tahe Usmaan bin Xalhaa Rabbi irraa haa
jaalatuu yaame. Qulfiin Ka’abaa Isa bira jirti ture.
***
Rasuulli sallallaahu aleeyhi wasallam akka Ka’abaa banu Isa ajaje,
hoggaa banamte Rasuulli sallallaahu aleeyhi wasallam Umar bin Al-
Khaxxaab suuraalee Ka’abaa kheeysa jirtu mara akka haqu ajajeen,
Umar ni haqe.
***
Eegasii Rasuulli sallallaahu aleeyhi wasallam Ka’abaa ol seene, Isawajjiin Bilaal bin Rabaah, Usaamaa bin Zeeydi ol naqe. Hulaa
Ka’abaa cufee Bilaal fii Usaamaa wajjiin achi kheeysa yeroo
dheertuuf ture.
***
Rasuulli sallallaahu aleeyhi wasallam hoggaa Ka’abaa seene bakki
Inni dhaabbate: Utubaa tokko bita Isaatii dhiise, Utubaa lama jihaa
mirgaatiin, Utuboota 3 if duubatti dhiisee. Ka’abaan gaafa san
Utubaalee 6 qabdi. Isii kheeysatti Salaata Raka’aa lama salaate.
***
Rasuulli sallallaahu aleeyhi wasallam Ka’aba Kheeysaa hoggaa gad
bahe, Warri Makkaa walitti qabamanii Isa eegaa jiran. Rasuulli
sallallaahu Aleeyhi Wasallam Rabbii Isaa ni qulqulleeysee, ni faarse,
Isaaniif gorsa guddaa godhe.
***
Rasuulli Sallallaahu Aleeyhi wasallam gorsa boodaan Akkana
Isaaniin je’e: “Yaa jammaata Qureeyshii mee maal waanin Isinitti
dalagu seetan?”
Isaanis: “Kheeyriidha. Ati Obboleysa gaariidha, ilma gaariidha”
ja’aniin.
***
Rasuulli sallallaahu aleeyhi wasallam: “Wannin Isiniin ja’u akkuma
Yuusuf Obboleeyyaniin je’e ‘komiin Isinirra hin jirtu arraantana’,
deemaa Isin hikkamoodha (Xulaqaa’i)” je’een.
***
Rasuulli sallallaahu aleeyhi wasallam san booda Masjida Kheeysa
gad taa’e, Harka Isaa kheeysa furtuu Ka’abaatu ture, Aliyyi bin Abii
Xaalib itti dhufee: “Yaa Rasuula Rabbii! Ka’abaa eeguu fii Obaa
(warra Hajjii obaasuu) walitti nuuf qabi (banii Haashimiif)” je’een.
***
Rasuulli sallallaahu aleeyhi wasallam: “Usmaan bin Xalhaa eeysa
jira?” jechuun gaafate.
Isaaf yaamame, Rasuulli sallallaahu aleeyhi wasallam: “Yaa Banii
Xalhaa furtuu Ka’aabaa fudhaa (isin bira) turtuu haala taateen,
ilmaa ilmootti dabartuu haala taateen, Zaalima malee namni
tokkolleen isinirraa hin fuudhu.” Je’een.Hoggaa Rasuulli sallallaahu aleeyhi wasallam Makkaa kheeysatti
sabate, Warri Makkaa dhufee Rasuula sallallaahu aleeyhi wasallam
Wa’ada seeneef. Abuu Bakri As-Siddiiq Abbaa Isaa Abuu
Quhaafaa fidee Rasuula sallallaahu aleeyhi wasallam bira dhufe,
Rasuula Sallallaahu aleeyhi wasallam duratti Islaamawe.
***
Eegasii Rasuulli sallallaahu aleeyhi wasallam dubartoota Qureeyshii
irraa Waadaa fuudhe. Gaafa san Rasuulli sallallaahu aleeyhi
wasallim Fatwaa hedduu godhe, Sanirraa:
Haraamummaa gurgurtaa:
1- Farshoo
2- Waan Ifiin du’e
3- Karkarroo
4- Taaboota
***
Fat’hiin Makkaah (Injifannoon Makkaah) Onnee Gosoota Arabaa
kheeysatti faana guddoo dhiifte. Gosooleen Arabaa Muslimootaa
fii Qureeyshii jiddutti lola godhamurraa injifannoon eenyuuf taatii
eegaa turan.
***
Hoggaa Rasuulli sallallaahu aleeyhi wasallam Qureeyshii irratti
Injifannoo argate, Makkaah injifannoon itti deebi’e, Ilmaan namaa
Amantii Rabbii tuuta tuutaan seenuu jalqaban
ππππππππππππππππππππππ
ြၜAl-risala-tube
ြၜGaarommina qalbii.
※※※※※※※※※※※※※※※※※
Comments
Post a Comment
Jazaakumullaahu keeyran